ترامپ تهدید به تلافی کرد/ تردید نتانیاهو نسبت به الشرع
بر اساس اعلام پنتاگون، در نتیجه یک حمله غافلگیرانه در روز شنبه در نزدیکی شهر تاریخی «پالمیرا»ی سوریه، دو سرباز آمریکایی و یک مترجم نظامی این کشور کشته و سه سرباز دیگر زخمی شدند. این حادثه که فرماندهی مرکزی پنتاگون آن را یک حمله غافلگیرانه توسط یک فرد مسلحِ تنها از گروه تروریستی داعش خوانده، مرگبارترین حمله به نظامیان آمریکایی در سوریه از دستکم سال 2019 به حساب میآید.
تهدید به تلافی
به نوشته المانیتور، دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده، در بعدازظهر شنبه به وقت محلی در بیرون از کاخ سفید به خبرنگاران گفت که با وجود مرگ سه نظامی آمریکایی در سوریه، به نظر میرسد سه سرباز زخمی کشور شرایط بسیار خوبی دارند. ترامپ افزود: «این حمله داعش علیه ما و سوریه بوده است. ما تلافی خواهیم کرد».
پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، در شبکههای اجتماعی اعلام کرد: «فرد مهاجم توسط نیروهای همکار کشته شده است (اشاره به شبهنظامیان محلی سوریه که توسط آمریکا تسلیح شده و آموزش دیدهاند)»؛ سخنگوی پنتاگون در بیانیهای اعلام کرد این حادثه در زمانی رخ داد که سربازان در حال انجام عملیاتهای ضد داعش و ضد تروریسم در منطقه بودند. یک مقام آمریکایی اظهار داشت این حمله در بحبوحه دیدار برنامهریزیشده با نمایندگان وزارت کشور سوریه رخ داد. طبق اعلام این منبع، فرد مسلح زمانی عضو نیروهای امنیتی این وزارتخانه بوده و برای روشن شدن ارتباطش با داعش، با تحقیقاتی روبهرو شده بود.
نورالدین البابا، سخنگوی وزارت کشور سوریه در دمشق، در بیانیهای اعلام کرد که مهاجم هیچ ارتباطی با رئیس نیروهای امنیتی نداشته و جزء اسکورت دولت برای جلسه در پالمیرا نبوده است. پالمیرا در بیابان جنوبی سوریه، معروف به بادیه، واقع شده است که بیش از شش سال پس از آنکه داعش توسط نیروهای مشترک ایالات متحده و سوریه عقب نشست و پنهان شد، همچنان کانون سرسخت فعالیت این گروه تروریستی محسوب میشود. در جریان جنگ داخلی 14 ساله سوریه، کنترل این شهر چندین مرتبه در دست گروههای مختلف بود، اما با سقوط دولت بشار اسد در دسامبر 2024، کنترل آن در اختیار وزارت دفاع سوریه واقع در دمشق قرار دارد.
زمان حساس آمریکا در سوریه
این حمله در یک زمان حساس برای مشارکت نظامی آمریکا در سوریه رخ داده است، آن هم بیش از یک دهه پس از آنکه باراک اوباما، رئیسجمهوری سابق آمریکا، به پنتاگون دستور داد تا داعش را نابود کند. پنتاگون اوایل امسال بیسروصدا برنامه خود برای کاهش نیروهای آمریکایی در سوریه را متوقف کرد که علت آن به نگرانیهای واشنگتن درباره ثبات این کشور پس از سقوط اسد مربوط میشود.
ترامپ در دوره نخست ریاستجمهوری خود، دو مرتبه دستور ناگهانی خروج کامل نیروهای آمریکایی از سوریه را صادر کرد؛ اتفاقی که باعث ایجاد کشمکش در سطوح بالای امنیت ملی واشنگتن برای محدود کردن پیامدهای پیشبینیشده این موضوع شد زیرا جناحهای رقیب برای پر کردن این خلأ به تکاپو افتادند.
بیش از 9 هزار زندانی داعش در اردوگاههای موقت در مناطق تحت کنترل نیروهای کرد تحت حمایت آمریکا در شمال شرقی سوریه در بلاتکلیفی به سر میبرند. مقامات ارشد آمریکایی، از جمله برد کوپر، فرمانده سنتکام، از دولتهای خارجی خواستهاند تا روند بازگرداندن شهروندان خود از اردوگاههای بازداشت داعش را تسریع کنند.
نگرانی تلآویو از خلا قدرت سوریه پسااسد
حمله یاد شده در فاصله کوتاهی پس از برگزاری اولین سالگرد سقوط دولت بشار اسد اتفاق افتاده و تحولات این منطقه را بالاخص در رابطه با اسرائیل برجسته میکند. به نوشته اکونومیست، طی چند ساعتی که بشار اسد، رئیسجمهوری پیشین سوریه، در حال خروج از دمشق در دسامبر سال گذشته میلادی بود، نظامیان اسرائیل در حال پیشروی بودند. آنها سرزمینی را در جنوب سوریه اشغال کردند که از بلندترین قله کوه هرمون تا مثلث مرزی میان سرزمینهای اشغالی، سوریه و اردن در دهانه دره اردن امتداد داشت.
اسرائیل میخواست از آنچه که میتوانست به یک خلأ قدرت بحرانی تبدیل شود، جلوگیری کند و مانع از حملات ناگهانی علیه بلندیهای جولان شود. اسرائیل همچنین در حال ایجاد ارتباط با روستاهای دروزی است که نگران آینده خود تحت حاکمیت دولت جدید سوریه هستند. اقلیتهای دروزی در سرزمینهای اشغالی هم حضور دارند و بسیاری از آنها اعضای بلندپایه نظامی هستند و بستگانشان در سوریه حضور دارند.
پس از گذشت یک سال، نیروهای اسرائیل همچنان در این منطقه هستند. اسرائیل 10 پایگاه نظامی مستحکم در داخل سوریه ساخته است. اسرائیل رابطهای غیرنظامی با روستاهای محلی (عمدتا دروزی) منصوب کرده است و در برخی از آنها، خدمات پزشکی و سایر خدمات را ارائه میدهد. با این حال، اسرائیل همچنان علیه برخی از این روستاها عملیات نظامی انجام میدهد. در تاریخ 28 نوامبر، سربازان وارد روستایی به نام بیت جین شدند تا دو عضو یک گروه شبه نظامی لبنانی را دستگیر کنند؛ افرادی که اسرائیل مدعی شد، در حال برنامهریزی برای حمله بودند. این اتفاق موجب آغاز تیراندازی شد و 20 نفر از مردم محلی جان باختند.
تردید نتانیاهو نسبت به الشرع
اسرائیل هنوز به نیات و تواناییهای دولت احمد الشرع در دمشق مشکوک است. یک تحلیلگر اطلاعاتی اسرائیل مدعی شد: «ما شاهد فعالیت آزادانه ترکیه در شمال سوریه و تلاش ایران و حزبالله برای برقراری مجدد مسیرهای خود به لبنان هستیم»؛ در ماه نوامبر، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، از نیروهای اسرائیل در داخل سوریه بازدید کرد و گفت: «این مأموریتی است که میتواند هر لحظه گسترش یابد»؛ هشداری برای الشرع که در دیدار اخیر خود با دونالد ترامپ خواستار عقبنشینی اسرائیل شده بود.
دولت ترامپ از اسرائیل خواسته است با احمد الشرع وارد مذاکره شود. واشنگتن در تلاش است یک توافق امنیتی را میانجیگری کند که به واسطه آن، اسرائیل به خط قطع درگیری در جولان عقبنشینی خواهد کرد؛ منطقهای که اسرائیل و سوریه در سال 1974 درباره آن به توافق رسیدند. در تاریخ اول دسامبر، ترامپ در شبکههای اجتماعی نوشت: «بسیار مهم است که اسرائیل گفتوگوی قوی و واقعی با سوریه داشته باشد و هیچ اتفاقی نیفتد که مانع از تبدیل سوریه به یک کشور مرفه شود.»
یکی از وزرای پیشین اسرائیل گفته است که بنیامین نتانیاهو در حال از دست دادن یک فرصت تاریخی برای ایجاد ترتیبات امنیتی با داشتن دست برتر است، با این حال، نخستوزیر اسرائیل حاضر نیست از منطقه حائل دست بکشد. کارمیت والنسی، رئیس برنامه سوریه در موسسه مطالعات امنیت در اسرائیل، میگوید: «در حال حاضر به نظر نمیرسد تهدید واقعی علیه اسرائیل در جولان وجود داشته باشد و دولت الشرع در تلاش است شبهنظامیان را مهار کند؛ اما اقدامات آن در آنجا میتواند دشمنان واقعی برای اسرائیل ایجاد کند.»
ارسال نظر